ყაზმუნაიგაზი ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანით ნავთობის ექსპორტს იწყებს - მედია

ყაზახეთის სახელმწიფო კომპანია Kazmunaigas (KMG) თებერვალში, ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის (BTC) ნავთობსადენით Tengizchevroil-ის (TCO) რესურსებიდან, ნავთობის ექსპორტს დაიწყებს.

ამის შესახებ Reuters-ს ინდუსტრიის სამმა წყარომ აცნობა.

თებერვალში მიწოდებამ შესაძლოა 120 000 ტონას მიაღწიოს.

მანამდე სააგენტოს წყაროებმა განაცხადეს, რომ KMG მოლაპარაკებებს აზერბაიჯანის სახელმწიფო ნავთობკომპანიასთან (SOCAR) BTC-ით წელიწადში 1,5 მილიონ ტონამდე ნავთობის მიწოდებაზე აწარმოებდა.

ყაზახეთის ნავთობი BTC მილსადენში, აზერბაიჯანის ნედლეულის ძირითადი საექსპორტო მარშრუტით, შერეული გზით შედის. მარშრუტის ნაწილზე ნავთობის გადაზიდვა რკინიგზით, ნაწილზე მცირე ტანკერებით კასპიის ზღვის გავლით ხდება, აქტაუს პორტში ჩატვირთვით, ხოლო შემდეგ მილსადენში იტვირთება.

Kaztransoil-ის პრესსამსახურმა, რომელიც ფლობს ნავთობის გადაზიდვის ტერმინალს აქტაუში, განაცხადა, რომ „2023 წლის თებერვალში Kaztransoil -ი გეგმავს 120,000 ტონა TCO ნავთობის ჩატვირთვას აქტაუს პორტში“, შემდგომი მარშრუტის დაზუსტების გარეშე.

ყაზახეთი ცდილობს გაზარდოს ნავთობის ექსპორტი რუსეთის გვერდის ავლით, მიწოდების დივერსიფიკაციის მიზნით, რაზეც პრეზიდენტმა ყასიმ-ჟომართ თოყაევმა 2022 წლის ზაფხულში ისაუბრა.

თუმცა, ამ დროისთვის, კასპიის მილსადენის კონსორციუმი (CPC) რჩება მთავარ საექსპორტო მარშრუტად, რომელიც რუსეთის საზღვაო ტერმინალ იუჟნაია ოზერეევკასთან ნოვოროსიისკის მახლობლად მთავრდება, სადაც ალტერნატიული მიწოდების წილი მცირეა.

შეგახსენებთ, რომ 2015 წლამდე TCO ნედლეულის ექსპორტი BTC-ით ხდებოდა. ყაზახეთი გეგმავს ნავთობის ექსპორტს BTC-ით 2023 წელს 1,5 მილიონი ტონა წელიწადში და  შემდგომ გაზრდას (6-6,5 მილიონ ტონამდე წელიწადში) განიხილავს.

ამავდროულად, ყაზახეთის ნავთობის ექსპორტი კასპიის ზღვაზე შემოიფარგლება აქტაუს პორტის სიმძლავრით, რომელიც ამჟამად წელიწადში 5,5 მილიონ ტონას შეადგენს, საიდანაც დაახლოებით 2,1 მილიონი ტონა მაჰაჩყალაში და შემდგომში ნავთობსადენით ნოვოროსიისკში იგზავნება.

ტრანსკასპიური ტრანსპორტის კიდევ ერთი პრობლემაა ტონაჟის დეფიციტი და ტანკერების ფლოტის გაზრდის შეუძლებლობა რუსეთის ფედერაციის შიდა წყლებზე (მშპ) ნავიგაციის დახურვის შემდეგ, რომლის მეშვეობითაც ფლოტი შეიძლება შეავსოს.

ყაზახეთი იმედოვნებს, რომ გაზრდის ტრანსკასპიურ ტრანზიტს, როგორც სტრატეგიული პარტნიორობის შეთანხმების ნაწილი Kazmunaigas (KMG) და Abu Dhabi Ports Company (ADP, არაბეთის გაერთიანებული საამიროები) შორის, რომელიც გაფორმდა 2023 წლის იანვარში. შეთანხმების ფარგლებში მხარეები გეგმავენ ტანკერების ფლოტის შექმნას, ყაზახური ნავთობის ექსპორტის ალტერნატიული მარშრუტების გათვალისწინებით, მათ შორის აზერბაიჯანის მიმართულებით აქტაუს გავლით.

TCO-ს მთავარი აქციონერი არის ამერიკული Chevron (50%), Exxon Mobil (25%), Kazmunaigas (20%) და Lukoil (5%).

შეგახსენებთ, რომ ყაზახეთი მსოფლიოში მე-11 ადგილზეა ნავთობის მოპოვებით - 1,7 მილიონი ბარელი დღეში. ამ მოცულობის 89% ექსპორტზე გადის, ხოლო უმეტესი ნაწილი - ნოვოროსიისკში მიმავალი მილსადენით.

1768 კმ სიგრძის ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის BTC მილსადენი ექსპლუატაციაში 2006 წლის ივნისში შევიდა. ამჟამად, BTC მილსადენს აზერბაიჯანიდან გადააქვს ნავთობი „აზერი-ჩირაგ-გუნაშლიდან“ (ACG) და კონდენსატი შაჰ-დენიზიდან.

გარდა ამისა, მილსადენი ნავთობის ტრანსპორტირებას ახდენს თურქმენეთიდან, ყაზახეთიდან და რუსეთიდან.